Bezochte brouwerijen
Bier: al sinds het oude Egypte
Bier bestaat al heel erg lang, de geschiedenis van bier gaat rond de 5000 jaar terug. Al in het oude Egypte brouwden ze bier, toen nog met moutbrood. Brouwerij en bakkerij waren toen één bedrijf omdat brood en bier tot de basisbehoefte behoorden. Ook waren het de belangrijkste offerrgaven aan goden en dode.
Op de foto zie je de laatste handeling in het brouwproces op een relief. Met de tekst in hiërogliefen: “het vullen van kruiken bier”.
Leuk weetje is dat de farao de piramidearbeiders in natura betaalde met driemaal daags een portie bier. Ook Heineken kende duizenden jaren later gratis bier als secundaire arbeidsvoorwaarde voor medewerkers. Inmiddels zijn deze tijden verandert en kennen we gelukkig nog wel de vrijdagmiddagborrel 🙂
Als je een goed biertje drinkt, wil je ook weten waar deze gebrouwen wordt. Dat kun je natuurlijk het beste zien in de brouwerij zelf. De oudste brouwerij ter wereld welke nu nog in gebruik is, is de Bayerische Staatsbrauerei Weihenstephan uit 1040 in het stadsdeel Weihenstephan van de Duitse stad Freising. Zelf vind ik het leuk om brouwerijen te bezoeken, ik heb er al een aantal bezocht, en interessant is om het verhaal daarbij te horen. Bij een brouwerij bezoek hoor je hoe het bier gebrouwen wordt, wat hun bier speciaal maakt (bijvoorbeeld gebruikte hop), hoe ze groot geworden zijn. Maar hoe wordt bier nou gebrouwen? Hieronder staat het brouwproces. Bekijk daarna de brouwerijen die ik bezocht heb.
Mouten smaakbepalend voor het bier
De eerste stap in het brouwproces wordt mouten genoemd, dit is smaakbepalend voor het bier. Om brouwgerst voor het brouwen van bier geschikt te maken, wordt het eerst gemout. Dit houdt in dat de gerst eerst weekt in water. Als het graan zich helemaal heeft volgezogen, krijgt het de kans om in warme kamers te ontkiemen. De graankorrel vormt dan enzymen (een bepaald soort eiwitten) die in staat zijn het aanwezige zetmeel om te zetten in suikers. Deze suikers zorgen later in het proces, bij de toevoeging van gist, dat er alcohol en koolzuurgas wordt gevormd. Zodra de gerst is ontkiemd, worden de graankorrels bij hoge temperatuur gedroogd om het kiemproces te stoppen. Het resultaat heet mout. Hoe hoger de temperatuur bij het drogen is, des te donkerder de mout. De kleur van de mout bepaalt ook de kleur van het bier. Bovendien heeft de mout een belangrijke invloed op de uiteindelijke smaak van het bier.
Maischen
De brouwer maalt de mout en mengt het met warm water. In het ‘beslag’ dat zo ontstaat, worden de enzymen in de mout weer actief en breken het aanwezige zetmeel verder af tot suikers. Die suikers lossen op in het water. Als alle zetmeel is omgezet, filtert de brouwer de vloeistof op het kaf van de gerst. De heldere vloeistof die zo ontstaat heet ‘wort’. De vaste deeltjes die achterblijven heten draf of bostel. Het wort en de draf worden na het maischen gescheiden door een filtratie. De suikers in het wort worden later, tijdens de gisting, in alcohol omgezet.
Koken
De wort gaat in de brouwketel en wordt aan de kook gebracht. Tijdens het koken wordt de hop toegevoegd om het bier zijn kenmerkende aroma te geven. Na het koken is het zaak het bier zo snel mogelijk af te koelen voor de gisting.
Gisten
Er zijn twee verschillende manieren om bier te vergisten. Wanneer de gisting plaatsvindt bij kamertemperatuur, rijst de gist langzaam naar boven. De gist komt als een deken op het bier drijven. Deze methode wordt ‘hoge gisting’ of ‘bovengisting’ genoemd. Dit gebeurt bij de speciaal bieren. Wanneer de temperatuur laag wordt gehouden, zakt de gist naar beneden. Dit heet dan ook ‘ondergisting’ of ‘lage gisting’. Dit gebeurt bij het meest bekende bier: pils. Tijdens de gisting zet de gist de aanwezige suikers om in alcohol en koolzuurgas.
Rijpen & bottelen
Als het brouwproces compleet is, moet het bier nog enkele dagen tot weken rijpen voordat het klaar is om te drinken. Als dit proces klaar is, kan er gebotteld worden (of tegenwoordig steeds vaker ook in blik).
Meteen drinken of wachten?
Als je een IPA biertje hebt, meteen drinken! Hoe verser, hoe lekkerder. Maar donkere zwaardere bieren kun je ook even laten staan. Tegenwoordig makken we ook vatgerijpte bieren. Dan gaat het bier wat dan “af” is naar een opslag waar grote vaten staan waarin voorheen Rum, Bourbon, Wijn etc. in heeft gerijpt. Dit rijpen kan wel 6 tot 9 maanden in beslag nemen. Ook zijn er bieren, bijvoorbeeld Hertog Jan Grand Prestige welke je zo 7 jaar kan laten doorgisten in je eigen kelder. Hierdoor verandert de smaak meer naar gerstewijn en wordt zachter. De verschillende smaken van het bier mengen zich meer samen.
Bezochte brouwerijen
